Games
Tests
Video TrainingNieuw
Blog
Over

Menu
Start game

Inloggen

Ik ben mijn wachtwoord vergeten
Ik heb nog geen gratis account

Wat is deja vu precies?

Door Vincent16 June 2015

We hebben allemaal wel eens het gevoel gehad dat we dachten dat wat we zeggen en doen, we wel eens eerder gezegd of gedaan hebben. We denken dan dat we precies weten wat er gezegd gaat worden, alsof we het ons opeens herinneren! Dit gevoel is vaak kort en plotseling, en verdwijnt vaak weer snel. Terwijl de ervaring heel duidelijk en gedetailleerd lijkt te zijn, is het moeilijk om het gevoel vast te houden. Gewoonlijk wordt een ervaring als deze simpelweg beschreven als “Wow, ik had net het vreemdste déjà vu”. Omdat het zo moeilijk is om er onderzoek naar te doen en omdat het geen negatief effect schijnt te hebben op dagelijkse en langetermijnfuncties van het zenuwstelsel, is het déjà vu een beetje aan de kant geschoven door neurobiologische onderzoeken. Toch is het déjà vu nog steeds een verbijsterend fenomeen dat nog lang niet helemaal duidelijk is.
 

Wat is een déjà vu?

Een déjà vu wordt gezien als een gewoon fenomeen. Onderzoek wijst uit dat een derde van de bevolking wel eens een vorm van een déjà vu heeft ervaren. Door de persoonlijke en vaak onbeschrijfelijke aard van de bijbehorende gevoelens, is het moeilijk om te bepalen wanneer je nou eigenlijk een déjà vu aan het ervaren bent. Een déjà vu wordt beschreven als “vertrouwdheid zonder bewustzijn”. Terwijl de situationele signalen van een déjà vu bekend zijn, is er een duidelijk gebrek aan kennis over de specifieke bron van het geheugen.
 
Arthur Funkhouser omschrijft drie types déjà vu’s om meer duidelijkheid te krijgen tussen verbonden, maar verschillende neurologische ervaringen. De drie verschillende types zijn déjà vecu (eerder meegemaakt), déjà senti (eerder gevoeld) en déjà visité (eerder bezocht). Déjà vecu is het meest voorkomende déjà vu en geeft het gevoel iets al eerder gedaan te hebben voordat men weet wat erna gaat gebeuren. Deze gevoelens worden vaak waargenomen door te zien, horen, proeven en voelen. De ervaring is vaak ongelooflijk gedetailleerd en staat gewoonlijk in verband met normale activiteiten. De ervaring zelf duurt meestal kort, verschillend van een fractie van een seconde tot een aantal minuten.
 

Waardoor wordt een déjà vu veroorzaakt?

Er zijn verschillende mogelijke verklaringen voor wat er gebeurt tijdens het ervaren van een déjà vu. Een mogelijkheid kan zijn dat er af en toe simpelweg een foutje wordt gemaakt door de hersenen tijdens de voortdurende poging om complete beelden uit zeer kleine stukjes informatie te creëren. Wanneer het brein kleine beetjes informatie ontvangt (een geluid, een geur) dat opvallend overeenkomt met eenzelfde detail dat in het verleden is opgevallen, dan brengt het geheugen het beeld weer naar voren. Het brein denkt dat het verleden het heden is op grond van een klein beetje zintuiglijke informatie. De misvatting van het verleden en heden is wat het gevoel van een déjà vu veroorzaakt. Deze theorie biedt een goede verklaring voor de fysieke effecten van een déjà vu.
 
Een andere verklaring voor een déjà vu is dat er een kleine storing tussen het lange- en kortetermijngeheugen plaatsvindt. Op een of andere manier neemt bepaalde informatie die binnenkomt een ‘afsnijroute’ in het kortetermijngeheugen. De informatie slaat het deel over waar het aan hoort te komen bij de opslag voor geheugenoverdracht en gaat direct door naar het langetermijngeheugen. De details van het proces van deze afsnijroute is nog niet helemaal duidelijk. Wanneer dit nieuwe, recente stukje informatie wordt aangesproken, denkt de persoon dat het stuk afkomstig is van langdurige opslag, het langetermijngeheugen, en dus lijkt de informatie uit het verleden te komen. Een soortgelijke theorie zegt dat de fout in de timing van de perceptieve en cognitieve processen zit. Zintuiglijke informatie wordt omgeleid op weg naar de opslag voor geheugenoverdracht en dus wordt het niet onmiddellijk waargenomen, omdat de informatie eerst langs het langetermijngeheugen gaat, en daarna pas naar de opslag voor geheugenoverdracht. Deze korte vertraging veroorzaakt tegelijkertijd het gevoel van ervaren en herinneren wat een zeer verwarrend gevoel kan opwekken. Al deze gebeurtenissen in de hersenen samen noemen we een déjà vu.