≡
Menu
Eigenlijk is ons brein een lui orgaan. Het probeert altijd tot de snelste oplossingen te komen door middel van zo min mogelijk moeite. Vaak gaat dit goed, maar soms kan dit leiden tot foutjes. Deze zijn soms bewust, maar het kan ook zeker voor komen dat we het gewoon niet door hebben. Hieronder leest u veel voorkomende foutjes die ons brein regelmatig begaat.
We hechten meer waarde aan verlies dan aan winsten. Dit staat bekend als de ‘sunk cost fallacy’, maar heeft over de jaren heen meerdere benaming gekregen. Eén daarvan is de ‘Concorde dwaling’ wat het principe eigenlijk heel goed omschrijft. Het was namelijk zo dat tijdens het ontwerpen van de Concorde (een bepaald model vliegtuig) het project eigenlijk al gedoemd was om te mislukken. Echter gingen de ontwerpers verder met het project omdat ze er al heel veel tijd en geld in hadden gestoken. Uiteindelijk liepen de schulden hierdoor alleen maar meer op. De ‘sunk cost fallacy’ kan leiden tot irrationale besluitvormingen.
Tijdens strafzaken wordt er veel aandacht geschonken aan getuigenverklaringen. Echter is het geheugen niet zo accuraat als we denken dat het is. Ook al geloven ooggetuigen echt dat zij dingen hebben waargenomen is het geheugen vatbaar voor suggesties en vertekeningen.
Ons geheugen gaat zelfs zo ver dat herinneringen gemaakt kunnen worden. Proefpersonen deden mee aan een studie waarbij ze iets over hun jeugdfoto’s moesten vertellen, echter wisten zij niet dat er een bewerkte foto tussen zat waarbij zij in een luchtballon te zien waren (terwijl zij nooit met een luchtballon hebben gevlogen). Op de eerste dag van het experiment zeggen de meesten dat zij het niet kunnen herinneren, maar wanneer zij na een week nog een keer hetzelfde moesten doen zei de helft dat ze de rit in de luchtballon konden herinneren, en beschreven ze zelfs hoe het was.
Stel je voor, ik gooi een (eerlijke) munt en krijg vijf keer achter elkaar kop, dan moet ik de volgende keer wel munt gooien toch? Dit is dus niet het geval! Telkens wanneer ik de munt gooi heb ik 50% kans op kop en 50% kans op munt. De vorige worpen doen er niet toe, elke worp moet individueel bepaald worden.
Het tegenovergestelde kan ook voorkomen. Dit zie je vaak bij mensen die roken. Statistisch gezien hebben mensen die roken veel meer kans op kwaaltjes en ziektes, maar vaak zeggen zei iets in de richting van: “Ja maar mijn oom rookte ook al zijn hele leven, en hij is 86 geworden!” Generieke statistieken worden genegeerd en er wordt meer waarde gehecht aan een uitzonderlijk geval.
Omdat ons brein lui is hebben we bepaalde verwachtingen van de wereld opgeslagen, in plaats van elke ervaring opnieuw te moeten analyseren en verwerken is het handiger als we het kunnen plaatsen in een al bestaand raamwerk. Optische illusies zijn hier het beste voorbeeld van, zeker het omgekeerde gezicht illusie. Kijk maar naar het plaatje hieronder. Dit gezicht ziet er vrij normaal uit toch? Draai het plaatje maar eens om!
Ongeacht wat er werkelijk gebeurd vertrouwd het brein onze eigen verwachtingen.
Het maakt niet uit hoe hard we proberen niet te stereotyperen, ons brein is lui dus plaatst het mensen onbewust in hokjes. Dit kan voordelen hebben omdat we meteen weten hoe we moeten reageren omdat we een situatie al eerder hebben meegemaakt, maar het kan ook nadelen hebben omdat we generaliseren en individuele verschillen negeren.
Tijdens een onderzoek kregen deelnemers een beschrijving van een persoon: “Linda is 31 jaar, single, slim en zeer uitgesproken. Ze heeft filosofie gestudeerd. Als student was ze bezig met onderwerpen zoals discriminatie en sociale rechtvaardigheid. Tevens deed zij mee aan demonstraties tegen kernenergie.” Vervolgens werd de deelnemers gevraagd of Linda 1) een bankmedewerker, of 2) een bankmedewerker en feminist was. 85% van de deelnemers koos voor optie 2, terwijl als 2 correct is 1 ook correct moet zijn. Daarom is 1 de meest waarschijnlijke optie. De deelnemers konden het niet laten om te stereotyperen.
