Ons verliefde brein

Sommigen zeggen dat mensen lief hebben met hun hart. Echter heeft onderzoek aangetoond dat liefde zich compleet afspeelt in het brein. Sommige dingen die je hier onder leest zullen je waarschijnlijk verbazen!

Gedurende haar academische carrière heeft antropologe Helen Fisher liefde in grote mate bestudeerd. Een aantal jaar geleden heeft ze besloten om de waanzin die wij liefde noemen te bestuderen. Romantische liefde is als een soort drijfveer; we voelen ons goed als we verliefd zijn en het spookt 24/7 door onze hoofd. Je zou bijna zeggen dat het als een soort drug is.

Toen Dr. Fisher koppels middels een fMRI scan (een scan die een gedetailleerd beeld geeft van welke hersendelen het meest actief zijn) onderzocht, vond zij dat wanneer wij verliefd zijn een systeem dat diep in ons brein ligt actief wordt. Dit systeem heet het ventrale tegmentum (VTA), en is verbonden aan motivatie, focus en verlangen. Het laat stoffen als dopamine vrij, die ons een gevoel van beloning geven. Waarschijnlijk heb je het nu al geraden: hetzelfde systeem wordt actief wanneer we blootgesteld worden aan drugs zoals cocaïne. Het verschil is echter dat bij cocaïne het effect weer afneemt, maar bij een romantische relatie blijft het in je hoofd en gaat het niet meer weg. Het is als een obsessie.
 

Er is op zich niks mis met deze obsessie zolang het goed gaat in de romantische relatie, maar wanneer het niet zo goed gaat kan het omslaan tot een verschrikkelijke verslaving. Samen met Lucy Brown, een neurowetenschapper aan het Albert Einstein College van Medicijnen, heeft Dr. Fisher ook koppels met de fMRI onderzocht die recentelijk single zijn geworden. Precies dezelfde hersengebieden die actief zijn bij romantische liefde blijven actief nadat je single bent geworden. Het zou het beste zijn als je weer verder gaat met je leven, maar je houd juist alleen maar meer van de persoon die de relatie met jou heeft beëindigd. Net als bij verslaving aan een drug, wordt het systeem dat verantwoordelijk is voor het focus, motivatie en verlangen meer actief op het moment dat je iets niet kunt krijgen. Ze hadden ook gevonden dat de nucleus accumbens, een hersengebied dat verantwoordelijk is voor het inschatten van winst en verlies, meer actief wordt. Net als met een gokverslaving wordt het meer actief wanneer iemand bereid is om grote risico’s te nemen voor winsten of verliezen. Niet verrassend kan er gezegd worden dat verbreken van een relatie als afkicken is.

Naast de stoffen dopamine en serotonine die ons een gevoel van beloning en geluk geven, is er een andere stof genaamd oxytocine, ook bekend als ‘de liefdeshormoon’. Dit stofje is gerelateerd aan liefde en hechting. Het wordt vrijgegeven in het brein wanneer we knuffelen of kussen, wanneer een moeder haar kind verzorgt, of wanneer we op een andere manier een moment van emotionele binding ervaren. Echter, onderzoek heeft laten zien dat oxytocine niet altijd onze vriend is, het kan ook tot een bepaalde mate jaloezie, verdenking en afgunst opwekken. Een studie heeft laten zien dat oxytocine in principe sociale gevoelens van elk type versterkt; in een positieve context worden mensen meer pro-sociaal, maar in een negatieve context ervaart men meer negatieve emoties.

Dus, heb jij het gevoel dat het niet zo goed gaat me je relatie? Neem dan geen oxytocine-supplementen. Onderzoek heeft aangetoond dat nieuwheid de beste remedie is. De relaties die het langst duren zijn degene waarbij koppels de romantiek levend houden door op date te gaan, op stedentrips te gaan, etc. Nieuwheid activeert stoffen in het brein die je goed laat voelen, ook over je partner. Dit zijn dezelfde stoffen die vrij kwamen op het eerste moment dat je verliefd werd. Vergelijk het met je favoriete maaltijd. Als je elke avond hetzelfde moet eten wordt je het op een gegeven moment beu. Afwisseling houdt het leuk.
 

Een aantal studies hebben voor emotionele en fysieke pijn een verband met hetzelfde systeem gevonden. In 2006 is er een studie geweest waarbij er werd gekeken naar de pijngrens van deelnemers. Daarna moesten zij een virtueel bal-overgooispel spelen. Zij dachten dat ze met twee andere spelers speelden, maar in werkelijkheid werd het spel bepaald door de computer. In een aantal gevallen kregen de deelnemers ongeveer even vaak de bal, maar in de andere gevallen kregen zij de bal helemaal niet en werden, zo genaamd, sociaal buitengesloten. De sociaal buitengesloten groep gaven 67% meer sociale leed aan dan de niet-buitengesloten deelnemers, maar ze gaven ook een hogere pijn beoordeling in een volgende pijngrens test. Dit doet veronderstellen dat er een link is tussen sociale en fysieke pijn.
Dit onderzoek wordt ondersteund door fMRI studies. Emotionele en fysieke pijn worden beiden verwerkt in de dorsale anterieure cingulate cortex van de hersenen. Dit gebied is actief tijdens het verwerken van pijn stimuli. Vermoedelijk weerspiegelt dit niet zozeer verwerking van pijnprikkels per se, maar eerder het aversieve karakter van deze prikkels. Het bewijs dat fysieke en emotionele pijn worden verwerkt door hetzelfde systeem wordt versterkt door het feit dat mensen die klachten zoals chronische pijn ervaren ook meer last hebben van sociale afwijzing en emotionele angst.

Samenvattend kan gezegd worden dat ons brein een grote invloed heeft of op de manier waarop we lief hebben, en hoe we ons voelen over onze geliefde of ex-geliefde. Onthoud dat nieuwe ervaringen samen een relatie sterk en blijvend maken!